Η γοργόνα με τον ήλιο

"Η γοργόνα 

με τον 

ήλιο"

Βίντεο Άρτ: 

James Gerde

[με την χρήση AI]

Μουσική:

Πάνος 

Δρακόπουλος

[Records DK, 2023]

Ρόδος - 2024

Περί Χρόνου

Αφήγημα Α’

-Ο χρόνος είναι μέγεθος. Μετριέται. Σε κινήσεις. Του πλανήτη μας γύρω απ’ τον ήλιο. Και ημών, πάνω του.

 

Αφήγημα Β’

-Ο χρόνος δεν είναι μέγεθος. Είναι μορφή. Η μορφή της ζωής. Της ζωής των άλλων – και της ζωής μας.

 

Αφήγημα Γ’

-Ο χρόνος είναι και των ρολογιών – και των βιωμάτων.

Κύκλος και βέλος – και προς τα πίσω και προς τα μπρος.

«Poor Things»: μια κινηματογραφική ωδή στην ελευθερία

Ορισμένες σκέψεις στο σημερινό φύλλο της «Ροδιακής» για το “Poor Things” του Γ. Λάνθιμου – που έλαβε, μόλις πριν από λίγες ώρες, 11 υποψηφιότητες για τα φετινά Όσκαρ.

(Ο Αντ. Κουίν υποστήριζε πως οι υποψηφιότητες είναι σημαντικότερες απ’ τις βραβεύσεις – και θαρρώ πως είχε δίκιο αναλογιζόμενοι την ιστορία του συγκεκριμένου θεσμού).

 

Με μία σημαντική προσθήκη – σε σχέση με την πολλαπλότητα των θεάσεων που έχει παρατηρηθεί πάνω στο συγκεκριμένο φιλμ: πως κάθε ταινία του Λάνθιμου έχει την ικανότητα των ανοιχτών ερμηνειών.

 

Είναι κάτι που επίσης ενοχλεί όσες κι όσους επιθυμούν μία και στο πιάτο "αλήθεια".

 

Η μεγάλη τέχνη, ωστόσο, συνήθως μοιάζει με καθρέφτη απέναντι σε καθρέφτη. Οι απέναντι ανακλάσεις επωάζουν μία διαδοχή ποικίλων ερμηνειών – που επιτρέπει και στον θεατή να ασκηθεί στην δική του ελευθερία.

«Poor Things»: 

μια κινηματογραφική ωδή στην ελευθερία

Το «Poor Things» (2023 - 201’) του Γιώργου Λάνθιμου είναι η ταινία που ό,τι υπόσχεται το προσφέρει στο ακέραιο – κι αυτό την κάνει να ξεχωρίζει από την υπόλοιπη σημαίνουσα φιλμογραφία αυτής της περιόδου (λχ «Ναπολέων»).

 

Κι όχι μόνον.

 

Απομακρυνόμενος από την αφηγηματική γραμμή του ομώνυμου βιβλίου του Άλισντερ Γκρέυ (1^η έκδοση: 1992)[1], που υπηρετείται πληθυντικά από τους κεντρικούς του ήρωες, ο Λάνθιμος δίνει τα ηνία ιστορίας εξ ολοκλήρου στην Μπέλλα Μπάξτερ (η Έμμα Στόουν όχι απλώς την υποδύεται, αλλά  ε ί ν α ι  η Μπέλλα Μπάξτερ) – παρακολουθώντας όλα τα γεγονότα από την δική της μεριά.

 

Πρόκειται για μία κίνηση ρουά ματ – όχι μόνο από δραματουργική, αλλά κι από αισθητική σκοπιά. Διότι μέσα από τις 5 –αν μέτρησα σωστά– ηλικιακές φάσεις της Μπέλλα τού δίνεται η ευκαιρία να διαστείλει το «σύμπαν» του έργου του από την βικτωριανή εποχή (όπου διαδραματίζεται εξ ολοκλήρου το βιβλίο) σε ποικίλες περιοχές του ιστορικού χρόνου – μέχρι και το μέλλον.

 

Έτσι πλέον, δε βλέπουμε την Λισαβόνα, την Αλεξάνδρεια ή το Παρίσι (οι βασικοί σταθμοί του ταξιδιού της) του 19^ου αιώνα αυστηρά – αλλά την Λισαβόνα, την Αλεξάνδρεια και το Παρίσι της Μπέλλα.

 

Κι εδώ, όπως και στην περίπτωση του Λονδίνου (της αρχικής αφετηρίας) ή του πλοίου (το μέσο μετάβασης στα προαναφερθέντα δύο λιμάνια) ο Λάνθιμος επιδεικνύει μία μοναδική ικανότητα αφομοίωσης και μετασχηματισμού των καλλιτεχνικών του επιρροών καθώς είναι ευδιάκριτη η παρουσία στοιχείων από τον «Φρανκενστάιν», την «Αλίκη της Χώρας των Θαυμάτων», το «Μετρόπολις» του Φρ. Λάνγκ, την εργογραφία του Λ. Μπουνιουέλ, του Τίμ Μπάρτον, του Ε. Κοστουρίτσα έως και του Λαρς Φον Τρίερ.

 

Είναι όμως ακόμη πιο ευανάγνωστη η προσωπική του σφραγίδα στην μεταμόρφωση όλων αυτών των στοιχείων σε κάτι εντελώς δικό του. Κι αυτό δεν είναι λίγο. Είναι, αν όχι τεκμήριο, σίγουρα ένδειξη ιδιοφυίας.

 

Η ταινία δεν είναι μόνον ένα επίτευγμα από καλλιτεχνική σκοπιά. Διότι μήτε οι εξαιρετικές μέχρι λεπτομέρειας ερμηνείες ενόχλησαν μέρη του ακροατηρίου, μήτε η εκτεταμένη όπως είπαμε, εκφραστική βεντάλια της φωτογραφίας, της μουσικής, των κοστουμιών και του μοντάζ, μήτε τα ψηφιακά εφέ που τοποθετήθηκαν στην τελευταία φάση της παραγωγής της (post-production).

 

To “Poor Things” προϋποθέτει από τον θεατή της μία ειδική συνθήκη που αν δεν είναι έτοιμος να την προσφέρει, κατά την παρουσία του στον κινηματογράφο, όλα τα παραπάνω, όχι απλώς λιώνουν σαν παγωτό τον Αύγουστο, αλλά επιπροσθέτως: ενοχλούν.

 

Και ποια είναι αυτή η ειδική συνθήκη; Έχει να κάνει με μία ανοιχτή διάθεση ή όρεξη να δει τα πράγματα μέσα στον κόσμο της ταινίας – αλλά και του κόσμου μας (αυτό είναι που πρωτίστως, εκτιμώ, κινητοποιεί τους ευρυγώνιους φακούς του Λάνθιμου), αλλιώς.

 

Η ταινία επιτυγχάνει και σε αυτό το επίπεδο: να διεγείρει μία έντονη φιλοσοφική συχνότητα όπου, μεταξύ άλλων, ζητήματα, όπως η σχέση δημιουργού-δημιουργήματος, η σεξουαλικότητα, η πατριαρχικές δομές του παρελθόντος και του σήμερα, η νεκρή συμβατικότητα και ο κάθε λογής κομφορμισμός ακτινογραφούνται με τέτοια διαύγεια κι ένταση, που είναι αδύνατον ο θεατής του φιλμ να κλείσει τα μάτια του.

 

Ας το πούμε απερίφραστα: τo «Poor Things» είναι από τις ταινίες εκείνες που σου ανοίγουν τα μάτια – δεν στα κλείνουν. Και μιλούμε για τα μάτια εκείνα που κοιτούν προς τα έξω – αλλά κι εκείνα που κοιτούν προς τα μέσα.

 

Κυκλοφορεί ευρέως στο διαδίκτυο το σχόλιο πως πρόκειται για ένα έργο που «δεν είναι για όλους». Αναρωτιέμαι ποιο έργο είναι «για όλους» – με την έννοια που το χρησιμοποιούν.

 

Κι όμως το σχόλιο είναι εξόχως αποπροσανατολιστικό. Διότι το «Poor Things» μας αφορά.

 

Αφορά τους ανθρώπους που βλέπουν τον κόσμο δυναμικά, που τον εξετάζουν κάτω από το πέπλο των φαινομένων, που διερευνούν τη γενεαλογία πλήθους ελαττωμάτων ή σφαλμάτων μας και θαρραλέα την απορρίπτουν.

 

Εξ ου και το πολύτροπο (έγχρωμο, μαύρο, …λευκό) χιούμορ της ταινίας. Εξ ου και οι διάσπαρτοι, αλλού ολοφάνεροι κι αλλού κρυμμένοι, συμβολισμοί της.

 

Το «Poor Things», στον πυρήνα του, είναι μια κινηματογραφική ωδή στην ελευθερία.

 

Όχι απλώς την χειροκροτούμε (είναι λίγο και, φυσικά, παθητικό) – όχι απλώς τη συζητούμε (γεγονός που μας εμπλουτίζει, όταν αφήνουμε πίσω τις οικείες μας προκαταλήψεις), μα την …αγκαλιάζουμε με ευγνωμοσύνη!

1η δημοσίευση:

https://www.rodiaki.gr/article/506847/panos-drakopoylos-poor-things-mia-kinhmatografikh-wdh-sthn-eleytheria?fbclid=IwAR11Qi95vr6hsrPv8iAWTQilCWwDDo95HGW2I80lOZWK8-F5WZgog6a9c4s#google_vignette

---

[1] Στην ελληνική εκδοτική παραγωγή κυκλοφορεί ως «Χαμένα Κορμιά», σε μετάφραση: Δημήτρη Βαρδουλάκη (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα), σελ. 344.

Χρωματοποιός

–Να, λοιπόν, που μου πάει το χρώμα. Και η ζωή!

«Ο Στόουνερ» του Τζ. Γουίλιαμς

Η 1^η μεγάλη αναγνωστική τέρψη για το 2024

 

«Ο Στόουνερ» του Τζ. Γουίλιαμς (εκδ. Gutenberg, 2017)

 

Βαθιά ανατομία χαρακτήρων, γλώσσα κέντημα, διακριτικοί κι αθέατοι συμβολισμοί – διεισδυτική τομογραφία δύο κόσμων: του κόσμου δίχως πάθος και του κόσμου με πάθος, ή πιο σωστά, του κόσμου με πάθη.

 

Χαίρομαι ιδιαίτερα που έπειτα από μισό αιώνα, αυτό το παραγνωρισμένο στην εποχή του κομψοτέχνημα (1965) βρίσκει σταδιακά, τα τελευταία δέκα χρόνια, το αναγνωστικό του κοινό διεθνώς.

 

Η μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου – μία εξαιρετική χορογραφία λέξεων: περπατάει, λικνίζεται, χορεύει – στα βήματα που κινείται το πρωτότυπο, κάθε φορά!

Δώρο Κοχυλάριο Ποίημα

Κοχυλάρια Πίτα νέου Έτους

(πάνω)

Κολάζ - ή πιο σωστά Κοχυλάζ

απ' την όλη βραδιά:

(κάτω)

"...Όμως

ας φανταστούμε σ' ένα παλαιών καιρών αλώνι που μπορεί να 'ναι και σε πολυκα-
τοικία ότι παίζουνε παιδιά και ότι αυτός που χάνει
Πρέπει σύμφωνα με τους κανονισμούς να πει στους άλλους και να δώσει μιαν αλήθεια
Oπόταν βρίσκονται στο τέλος όλοι να κρατούν στο χέρι τους ένα μικρό
Δώρο ασημένιο ποίημα."

Οδ. Ελύτης
[Από τη συλλογή:

"Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά", εκδ. Ίκαρος]

Μαρία κι Ελένη - με το Φλου-Reed της πίτας μας 

στα χέρια τους!

Στον Μαραμπού

Νίκος Καββαδίας (11 Ιανουαρίου 1910 - 10 Φεβρουαρίου 1975)

ΜΥΣΤΗΡΙΟ

Απο–«ρώ» το ρητό
– το άρρητο;

[Του "Κόλια" ή "Μαραμπού" ή κου Νίκου Καββαδία - που γεννήθηκε στο Χαρμπίν της Μαντζουρίας στην Κίνα, πριν από 114 χρόνια]

Για τον Στίβ Κλαρκ (Steve Clark, 1960-1991)

Σαν σήμερα – πριν από 33 χρόνια έφυγε απ’ τη ζωή ο Άγγλος κιθαρίστας Στίβ Κλαρκ (Steve Clark, 1960-1991).

 

Πιθανών στην Ελλάδα αυτό το όνομα να μην ανακαλεί πολλές αναμνήσεις – ιδιαίτερα στους μη στενούς φίλους του ηλεκτρικού ήχου, παρότι το γκρουπ στο οποίο συμμετείχε απ’ την ίδρυση του μέχρι να αποβιώσει ο Κλάρκ διατηρεί ακόμη και σήμερα, σε διεθνές επίπεδο, ένα μέρος της παλαιάς του αίγλης.

Αναφερόμαστε στους Def Leppard, οι οποίοι, κατά τη δεκαετία του ’80, άφησαν ένα βαθύ, όσο και πολύχρωμο (άλλοτε σκληρό και τραχύ – άλλοτε ντελικάτο και φίνο) μουσικό αποτύπωμα.

 

Οι Def Leppard, στις 3 δεκαετίες που μεσολάβησαν από το φευγιό του Κλάρκ – διατήρησαν πολλά στοιχεία της ορμής και της ευρηματικότητας τους και μέχρι σήμερα παίζουν σε υψηλό καλλιτεχνικό και τεχνικό επίπεδο, δίχως όμως να παρουσιάσουν εφάμιλλα-πρωτότυπα μουσικά επιτεύγματα με τους πρώτους 4 δίσκους τους. Η απουσία του Κλάρκ δεν είναι άνευ σημασίας όσον αφορά την εξασθένιση αυτής της πρωτοτυπίας.  

 

Ο Κλαρκ, κατά γενική ομολογία των μελών και του γενικότερου περιβάλλοντος του γκρουπ, υπήρξε μία ξεχωριστή μορφή μουσικού ταλέντου. Αν και ως ηλεκτρικός παίκτης υπολειπόταν στα υψηλά τεχνικά χαρακτηριστικά, που εμφάνιζε ο έτερος κιθαρίστας των Def Leppard, Φιλ Κόλλεν,  διέθετε πηγαίο συνθετικό (μελωδικό κι αρμονικό) ταλέντο, στοιχείο που αποτυπώνεται σε ποικίλα «περίεργα» όσο και υπέροχα κομμάτια της πρώτης τους δισκογραφίας (ενδεικτικά: «Wasted», «Mirror, Mirror», «Gods of War»).  

 

Εκείνη η σύνθεση όμως, στην οποία φανερώνεται, θα τολμούσα να πω, σε όλο της το εύρος η μοναδική συνθετική στόφα του Κλαρκ είναι το ορχηστρικό που έχει περιληφθεί ως 2^ο δίσκο των Def Leppard (High ‘n’ Dry, 1981), με τίτλο “Switch 625”.

 

 Ο έφηβος, που κάποτε υπήρξα, έβρισκε αυτό το έργο μαζί με το «Call of Ktulu” των Μetallica (Ride The Lightning, 1984) ως την πιο συναρπαστική εκδοχή του μέταλ ήχου.

Το καλοκαίρι του 2022, θελήσαμε με τον Οδυσσέα να παίξουμε ξανά το “Switch 625” – με τον δικό μας τρόπο.

 

Αυτό αντιπροσωπεύει η διασκευή που ηχογραφήσαμε κι έπειτα δημοσιεύσαμε.

Panos Drakopoulos · "Switch 625"

 

Και, φυσικά: έναν απευθείας φόρο τιμής στον Στιβ Κλαρκ, που παρά τις μόλις 3 δεκαετίες του σύντομου βίου του, με όσα μουσικά εξέφρασε, κατάφερε σε πολλούς από μας να μιλήσει και να μας εμπνεύσει. Με μία φράση: να μας ταξιδέψει. 

 

Στα μέσα μας – μα και στα πέρα μέρη.

Απ' το χιόνι

Ακόμη κι

απ' το χιόνι

να γεννάς

μουσική!

Ρενάτο

Χθες αποχώρησε απ’ την σκηνή του βίου ο Ρενάτο.

Ήταν μία σπάνια Αγάπη με ουρά.

Πολύ συχνά – ειδικά τα παλαιότερα χρόνια, μας συντρόφευε στο «Κοχύλι».

Κι αυτό το πλάσμα, ναι, παρά τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετώπιζε, είχε περάσει τη μουσική του στις μέσα μας χορδές.

Ό,τι κι αν λέμε σαν ψευτο-ξόρκι ή παρηγοριά – η αλήθεια είναι συντριπτική: Είναι αναντικατάστατοι οι φίλοι μας κι όσοι αγαπάμε – όταν ξεμακραίνουν.

Όσα κι αν είναι τα ποδαράκια τους.

Για τον Ρενάτο:

Κηπουρός της μνήμης

Σαν σήμερα – το 1932 γεννήθηκε ο Ουμπέρτο Έκο. Με ποικίλες αφορμές, κατά τους τελευταίους μήνες του ’23 ξαναεπισκέφτηκα το συναρπαστικό από κάθε άποψη έργο του.

 

Στάθηκα ιδιαίτερα σε μία σοφή προτροπή που δίνει στον εγγονό του,  σε μία επιστολή που δημοσιεύτηκε το 2014, στην εφημερίδα «L’ Espresso».

 

Μεταξύ σημαντικών άλλων τον συμβουλεύει: «Καλλιέργησε τη μνήμη σου και θα ζήσεις χίλιες ζωές».

 

Είναι αδύνατον να μη συναρτήσει κάποιος αυτή τη φράση με την διόγκωση του ψηφιακού κόσμου κατά τα τελευταία χρόνια, την αυξανόμενη ηγεμονία των αλγόριθμων και τη σαρωτική παρουσία των τεχνολογικών γκάτζετ στην ζωή μας.

 

Και την ταυτόχρονη, μάλιστα, υποχώρηση της ήδη απ’ τη φύση της ασθενούς ανθρώπινης μνήμης απέναντί τους.

 

Η μνήμη μας είναι λειτουργία που ασκείται. Και μέσω αυτής κάνουμε τέχνη, επιστήμη, σχετιζόμαστε – ζούμε. Από εκεί περνάει η ίδια –η ούτως ή άλλως– αναδυόμενη ταυτότητα μας. Από την μνήμη μας περνάει η μία ή –τι υπέροχο!– οι περισσότερες της μίας ζωές μας.

 

Αυτές τις γιορτινές μέρες ακούσαμε κι επαναλάβαμε πολλές εγκάρδιες ευχές.

 

Ας βάλουμε στην πρώτη θέση για υγεία, αγάπη (μία ακόμη ζωτική, όσο και σπουδαία τέχνη) και την προτροπή του Έκο: να καλλιεργούμε την μνήμη μας.

 

Να γινόμαστε κηπουρός κι άλλοτε πληθυντικός καρπός στα γόνιμα χώματα της!

Ουμπέρτο Έκο: 5 Ιανουαρίου 1932 – 19 Φεβρουαρίου 2016

Σημείωση:

Η επιστολή του Έκο στον εγγονό του - μεταφρασμένη στα ελληνικά από την Χριστίνα Πετροπούλου: https://www.in.gr/2019/09/07/stories/features/gramma-tou-oumperto-eko-ston-eggono-tou-kalliergise-ti-mnimi-sou-kai-tha-ziseis-xilies-zoes/

1/1/2024

[Παρίσι, 1/1/2024]

Τι απεικονίζει το συγκεκριμένο στιγμιότυπο;

 

Α. Την αποθέωση της εικονιστικής εποχής (με πιο απλά λόγια: ο εικονιστικός εαυτός έχει πάρει το πάνω χέρι – και μάλιστα μ’ ένα «έξυπνο τηλέφωνο» κολλημένο πάνω του).

Β. Τον ορατό κι αόρατο θρίαμβο του κομφορμισμού (με την ταυτόχρονη ψευδαίσθηση της ισχυρής, τάχα, ατομικότητας). Όπως φαίνεται – η υπόσχεση πως, σε κάθε περίπτωση, η αγέλη θα γίνει λιγότερο αγέλη εξ αιτίας των νέων τεχνολογικών μέσων αποδεικνύεται απατηλή.

Γ. «Άρτος και θεάματα»: μία παλαιά συνταγή αντιπερισπασμού απ’ την πραγματικότητα – εν δράσει.

Δ. Όλα τα παραπάνω. Δυστυχώς.

Είτε είναι χάδι, βέλος ή φιλί

[Στην φωτ. ο εκλιπών κρίκος μεταξύ του Λέγκολας και του Βέγγολας]

Είτε είναι χάδι – είτε βέλος – είτε στίχος, 

ακόρντο ή φιλί

(το καίριο είναι κάθε φορά) :

να βρίσκει τον κινούμενο στόχο του.

 

Έτσι ξαναγεννιόμαστε.

 

Υγιές, έμμουσο και δημιουργικό το 2024!