Μια φορά κι έναν καιρό ένας
μπαμπάς με τον γιο του συζητούσαν για την μεγάλη ιστορία του παραμυθιού.
– Σε ποια χώρα έζησαν οι
αδελφοί Γκρύμμ;
– Στην Τερμανία.
– Στην Τερμανία;
– Στην Γερμανία ήθελα να πω
– αλλά αυτοί έφτασαν μέχρι τις άκρες της συλλέγοντας τα παραμύθια εκείνης της
εποχής. Στο τέρμα της. Κατάλαβες; Άρα ναι, στην Τερμανία έζησαν!
Κι έζησαν αυτοί καλά –
νοτιότερα της Τερμανίας – κι εμείς καλύτερα.
Κάθε σχολική χρονιά είναι –για
όλους τους οικείους λόγους– πρόκληση και ταξίδι.
Αυτό που έγινε σαφές στην
εκπαιδευτική κοινότητα, έπειτα από τις πρώτες εβδομάδες της σχολικής
επανεκκίνησης, των επιμορφώσεων και των αρχικών προγραμματισμών, είναι, δυστυχώς,
πως η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δεν έχει ως άμεση προτεραιότητα της την
πραγματικότητα – αλλά τον πάγιο σε κάθε υπουργό μεταρρυθμιστικό οίστρο, με όλες
τις παρενέργειες που αυτός συνεπάγεται: οφθαλμοφανέστερη όλων, η κλιμάκωση της γραφειοκρατίας
και ο σημαντικότερος βαθμός συγκεντρωτισμού που χαρακτηρίζει τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων
σε σχέση με τον προγενέστερο θεσμό που αντικαθιστά, την Ευέλικτη Ζώνη.
Οφείλω να πω ότι κάθε
δυναμικός δάσκαλος διαχρονικά αγκαλιάζει τους θεσμούς που προάγουν τον
διαδραστικό χαρακτήρα της εκπαιδευτικής πρακτικής, είτε μέσα στο σχολείο – είτε
κι έξω από αυτό, συμπεριλαμβάνοντας τις οικογένειες των μαθητών του, το
μορφωτικό και πολιτιστικό δίκτυο της τοπικής κοινωνίας, στην οποία ανήκει το
σχολείο και όχι σπάνια, όσο οι συνθήκες και οι επιμέρους δυναμικές το ευνοούν,
δεν αρκείται σε αυτό.
Αυτή είναι και η αιτία που πάμπολλοι
ανά την Ελλάδα εκπαιδευτικοί, όταν εξαφανίστηκε με παλαιότερη υπουργική
ταχυδακτυλουργία η Ευέλικτη Ζώνη από τα Προγράμματα της Ε΄ και της ΣΤ’
Δημοτικού, δεν εγκατέλειψαν το πρόταγμα της Διαθεματικότητας και επιχείρησαν να
βρουν τρόπους και πόρους για να υλοποιήσουν ποικίλα Προγράμματα που προάγουν
την ενεργητική και μετασχηματιστική διάσταση του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Αξίζει κανείς να χαιρετήσει
την είσοδο των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στις μεγάλες τάξεις του Δημοτικού και την
θεσμοθέτησή τους στις μικρές – επισημαίνοντας όμως τα προβλήματα τους. Από τα
ποικίλα – ας αποδελτιώσουμε τα 3 μεγαλύτερα: α. ελλιπής επιμόρφωση (μέσα στο
καλοκαίρι μετεκπαιδεύτηκαν μόλις περί τους 36.000 εκπαιδευτικούς και από τις δύο
βαθμίδες), β. γιγαντισμός της γραφειοκρατίας και γ. περιορισμός της αυτενέργειας
του δασκάλου και καθηγητή στην θεματική επιλογή κι ανάπτυξη των σχετικών
μαθημάτων.
Φυσικά δεν μπορεί να
παραλείψει κανείς: την απουσία πόρων που συνοδεύει το εν λόγω μεταρρυθμιστικό
εγχείρημα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον διαθέσιμο σχολικό χρόνο. Διερωτάται
κανείς: αρκεί μία ώρα την εβδομάδα για τους μαθητές της Ε’ και ΣΤ΄ τάξης να
συμπράξουν με ένα ικανοποιητικό παιδαγωγικό αποτέλεσμα στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων;
Η προχειρότητα του πράγματος
αποκαλύπτεται σε όλο της το εύρος όταν παρατηρήσει κανείς πως αυτή η μία ώρα εκχωρείται
από το μάθημα της Γεωγραφίας (ένα μάθημα που χρειάζεται να τονωθεί παρά να
ψαλιδιστεί), ενώ συγχρόνως στις πρόσφατες σχετικές οδηγίες δεν προτείνεται παρά
να «ζιπαριστούν» (συγχωρείστε μου τον όρο) τα κεφάλαια του, ώστε να διδαχθούν όλες
οι Ενότητες – στον μισό διαθέσιμο σχολικό χρόνο!
Αυτό όμως που δείχνει πως η
πραγματικότητα του υπουργείου δεν εμπλουτίζεται από μία ευρεία αντίληψη και
κατανόηση των γενικότερων δεδομένων και συνθηκών έχει να κάνει με την
επισήμανση που μας κοινοποιήθηκε στις διαδικτυακές συνδέσεις μας με
διοικητικούς μας προϊσταμένους πως η εναλλακτική της τηλε-εκπαίδευσης, βάσει
ερευνών που εκπόνησε το υπουργείο (Από το ΙΕΠ; Από πού αλλού – δεν διευκρινίστηκε)
κάλυψε την ύλη της περσινής σχολικής χρονιάς σε τέτοιο ποσοστό που δεν έχουμε
λόγο να μεριμνήσουμε για ανατροφοδοτήσεις και επαναλήψεις. Πέρσι, τέτοια εποχή,
η προτροπή ήταν ακριβώς η αντίθετη.
Κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος, εκτιμώ,
ότι μπορεί να κατανοήσει πού θα οδηγήσει μία τέτοια κατεύθυνση.
Είναι απορίας άξιον πως η
πανδημία σχεδόν απουσιάζει από την εξίσωση πάνω στην οποία συντελέστηκε αυτός ο
μεταρρυθμιστικός σχεδιασμός – ψηφίδες του οποίου μόλις ψηλαφούμε. Ποιος θα το
αρνηθεί: το ελληνικό σχολείο χρειάζεται μεταρρυθμίσεις γενναιότερες και
ριζοσπαστικότερες – ώστε να ανακόψουμε την διαρκή μας πτώση σε εξετάσεις
διεθνούς κλίμακας, όπως πχ το PISA.
Με το παρόν μεταρρυθμιστικό
σχέδιο – και υπό τα δεδομένα που καθημερινά ανακύπτουν στην κόβιντ εποχή μας (όπου
οι τάξεις καλούνται να συνεχίζουν τη διδακτική ροή τους μέχρι να τεθεί το +50%
του μαθητικού δυναμικού ανά τάξη σε καραντίνα) ποια προβλήματα μας από τα
παλαιά θεραπεύονται και ποιες φιλοδοξίες για το εκπαιδευτικό μας μέλλον
υπηρετούνται;
Το είπαμε εξ αρχής όμως: κάθε
σχολική χρονιά είναι πρόκληση και ταξίδι. Και για όλους τους οικείους λόγους –
αλλά και για τους λόγους που θέτει το εδώ και το τώρα.
ΜΙΚΗΣ
ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη τιμή:
Να
εξαντλείσαι απ’ την Ζωή
κι
όχι απ’ τον Χάρο!
[7/9/2021]
