Ουσία;

Δεν συνηθίζω να γράφω για τις ταινίες που δεν είναι του γούστου μου – αλλά, αν ένα φιλμ χάνει τον δρόμο που του ορίζει το αρχικό του εύρημα και ξοδεύεται στο διάβα της ήδη μεγάλης διάρκειας του (θα μπορούσε να ήταν και κατά το ημίωρο συντομότερο) κι επιπλέον, βραβεύεται (Βραβείο σεναρίου στο φετινό φεστιβάλ Καννών), ναι, αξίζει, θαρρώ, να σταθούμε λιγάκι.

 

Το «Substance», στα μάτια μου, βαρύνεται από 3 μεγάλα μειονεκτήματα: α. την μη οικονομία της αφήγησης του, β. την ανισορροπία του κλίματος του (χαώνεται σε μεγάλα του μέρη μεταξύ του κινηματογράφου σάτιρας και φαντασίας, του τρόμου και μίας πηγαινέλα κόμικ τονικότητας) και γ. της έλλειψης βάθους: οι χαρακτήρες είναι τόσο μονοδιάστατοι – όσο η μονοδιάστατη πραγματικότητα που το φιλμ φιλοδοξεί να καταγγείλει (κοινωνία του θεάματος, το γυναικείο σώμα ως κινητή και πάγια πηγή οφθαλμόλουτρου σ’ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, ρατσισμός της ηλικίας).

Και κάτι ακόμη – που είναι κομμάτι της φλύαρης οπτικής του αφήγησης: η παράθεση δεκάδων ‘αναφορών’ κυρίως απ’ την ιστορία του κινηματογράφου και της ποπ κουλτούρας (Λάμψη, Άνθρωπος-ελέφαντας, τηλεοπτική Τζέην Φόντα των 80s, Κάρι, Μπραζίλ, πολλής Κρόνενμπεργκ κα) επίσης με ανοικονόμητο τρόπο και δίχως την αφομοίωση που εντοπίζουμε σε εμπνευσμένους επιγόνους μεγάλων καλλιτεχνικών προγόνων.

[Πιο ευθύβολα ήταν τα λογοτεχνικά «κλεισίματα του ματιού της»: όπως πχ στο Πορτραίτο του Ντ. Γκρέυ, και στο Δόκτωρ Τζέκυλ και κύριος Χάιντ]

 

Υπάρχουν καλά σημεία στην ταινία; Ναι και έχουν επισημανθεί κι απ’ την κριτική κι απ’ τους θεατές της: πχ η ερμηνεία του Ντ. Μουρ και της σημασίας που αυτή έχει με όσα έχει βιώσει στην καριέρα της τα προηγούμενα χρόνια.

 

Όμως σκέφτεται κανείς – βλέποντας την μεγάλη εικόνα του πράγματος – του σεναρίου και της σκηνοθεσίας του: «κρίμα – χαμένη ευκαιρία».

 

Εκτός, κι αν αστοχώ.

 

Εκτός κι αν παρά τις αισθητές της αδυναμίες, το «Substance» μάς βοηθάει να τοποθετήσουμε την υπόθεση της φθοράς μας (η κεντρική του θεματική) σ’ έναν πιο γήινο και φιλοσοφημένο τρόπο ζωής.