"Οι 12 ένορκοι - Εμείς"

Δεν είναι να αναρωτιέται κανείς: σε περιόδους μεγάλης φόρτισης –όπου η ανθρωπότητα κι όχι μόνον η ελληνική κοινωνία αναμετριέται καθημερινά με το πρωτόγνωρο της κόβιντ περιπέτειας– η μετριοπάθεια ή η νουνεχής στάση αντιμετωπίζεται ως παράταιρη επιλογή, εξοβελιστέα, αν όχι ήδη αόρατη, στάση. Αδιάφορο, μάλιστα, αν είναι η πιο ενδεδειγμένη και σε ηθικό και σε πολιτικό -καθημερινό- επίπεδο.

Τόσο για ποικίλες όψεις της πανδημίας, όσο και για τα όσα αφορούν την υπόθεση Λιγνάδη ή την απεργία πείνας και δίψας Κουφοντίνα, επικρατεί στην δημόσια σφαίρα –πραγματική ή και ψηφιακή– η φωνασκία, οι θυμικές και οι αφοριστικές εκρήξεις και μία βιασύνη (συνοδευόμενη από πληθωρικές δόσεις επιπολαιότητας) για να αρθρωθεί ένας κάποιος συλλογισμός κι ένα ορισμένο, κάθε φορά, συμπέρασμα.

Σαν να μας ζορίζει η υπομονή και η νηφάλια επεξεργασία πληροφοριών. Αντιθέτως η συνομάδωση βολεύει, καθότι καιροφυλαχτεί το αφήγημα που θα στήσει το x κόμμα, η άλφα ή η βήτα θεωρία συνομωσίας, όπως και η υπεραναπλήρωση για ποικίλες μορφές της συλλογικής μας αδράνειας. [Ειδικά για το τελευταίο αξίζει να σκεφτεί κανείς το εξής ερώτημα: πως είναι δυνατόν να συνυπάρχει η ομερτά ετών, τόσο μεταξύ ατόμων, όσο και εντός φορέων, με την πηγαία ηθική κατακραυγή έναντι της παιδοφιλίας και της εν γένει σεξουαλικής κακοποίησης; Κι όμως: πόσο βολικό να αναθεματίζεις από απόσταση αντί να καταγγείλεις όταν είσαι κοντά.]

Έχετε δει την εξαιρετική ταινία του Σ. Λιούμετ, με τίτλο «Οι 12 ένορκοι» (1957 – πρωτότυπος τίτλος: «12 Angry Men» / με παράλληλη θεατρική διαδρομή δεκαετιών κι ένα εξίσου καλογυρισμένο κινηματογραφικό ριμέικ το 1997); Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα κάδρα πάνω στις δυνάμεις και στις αδυναμίες της δημοκρατίας. Στην ομορφιά και στα όρια της. Στο τι γεννά η αδράνεια, η βιασύνη, η βολική συνομάδωση, το διεγερμένο μας θυμικό από την μία μεριά και στο τι είναι σε θέση να δημιουργήσει η υπομονή, ο υγιής σκεπτικισμός και η νηφαλιότητα μας από την άλλη.

Σαφώς πιο δύσκολη, χρονοβόρα κι απαιτητική είναι η δεύτερη στάση. Ποια είναι όμως πιο απατηλή, προσωρινά μόνον εκτονωτική, αλλά κι ολότελα ευεπίφορη για κάθε μορφής χειραγώγηση;

Κι αντιστρόφως: ποια αποδεικνύεται ωφέλιμη και γόνιμη – για όλους τους αναβαθμούς γνώσης (μηδέ της αυτογνωσίας εξαιρουμένης) και δικαίου;

Και ποια, εν τέλει, λειτουργεί ως αγωγός και συνάμα ως μέρος του ‘ανοσοποιητικού συστήματος’ ενός δημοκρατικού βίου;